แนวทางการศึกษาในหลักสูตรผู้ประกอบการสังคม
ที่ใช้ชุมชนเป็นฐานการเรียน (สำหรับนักศึกษา)
โดย ดร.ศักดิ์ ประสานดี
1) หัวข้อที่ต้องการเป็นผู้ประกอบการสังคม เหตุผลที่สนใจ
2) กำหนดพื้นที่ปฏิบัติการ
3) กำหนดเป้าหมายของความสำเร็จ
ขั้นตอนที่ 2 การศึกษาชุมชน และการประกอบการทางสังคม เป็นการเริ่มต้นการศึกษาในปีที่ 1 (ภาคเรียนที่ 1, 2 และภาคฤดูร้อน)
เทอม 1
1) ประวัติศาสตร์ของชุมชน, และข้อมูลสำคัญของชุมชน ปัญหาชุมชนพื้นที่ปฏิบัติการกับการพัฒนาที่ผ่านมา
2) เครือข่ายชุมชนและการจัดการ
3) วัฒนธรรมชุมชนและทุนทางสังคม
4) กองทุนและสวัสดิการชุมชน
5) การจัดทำแผนที่ชุมชนเพื่อการพัฒนา
เทอม 2
7) วิสาหกิจชุมชน
8) สังคมชนบทและสังคมเมือง
9) พุทธเศรษฐศาสตร์และเศรษฐกิจพอเพียง
10) ข้อมูลทางสถิติและสารสนเทศชุมชน
เทอม 3
12) การพัฒนาทักษะผู้ประกอบการสังคม
13) สหกรณ์กับการพัฒนา
14) กรณีศึกษาการเป็นผู้ประกอบการสังคมในชุมชน
15) นวัตกรรมการประกอบการสังคม
หมายเหตุ ก่อนจะเข้าสู่การเรียนสัปดาห์แรก จะให้นักศึกษาทุกคนเข้าค่าย “มงคลชีวิต” เสียก่อน (ซึ่งเป็นรายวิชาหนึ่งของหลักสูตร) เพื่อปรับทัศนคติร่วมกัน และสร้างความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตของนักศึกษา)
ขั้นตอนที่ 3 การปฏิบัติการเป็นผู้ประกอบการสังคม ขั้นที่ 3 นี้น่าจะอยู่ในปีการศึกษาที่ 2, 3 โดยอาจจะมีแนวทางดังนี้
3.1 การวางแผนการพัฒนาเป็นผู้ประกอบการสังคม น่าจะอยู่ที่ปีการศึกษาที่ 2 ภาคเรียนที่ 1 (ตัวอย่าง)
1) ธรรมชาติศึกษา การเปลี่ยนแปลงและการธำรงรักษา
2) สิ่งแวดล้อม ทรัพยากร และวิกฤติโลก
3) สังคม เศรษฐกิจ และการเมืองการปกครองไทย
4) วิถีสุขภาวะแบบองค์รวม
5) กระบวนทัศน์การพัฒนา
6) นโยบายสาธารณะ
หมายเหตุ ก่อนเข้าเรียนในปีการศึกษาที่ 2 นักศึกษาจะเข้าค่าย “จิตปัญญาสิกขา” ซึ่งเป็นรายวิชาหนึ่งของหลักสูตร
3.2 การดำเนินการพัฒนาเป็นผู้ประกอบการสังคม น่าจะอยู่ที่ปีการศึกษาที่ 2 ภาคเรียนที่ 2, และ ปีการศึกษาที่ 3 ดังนี้
ปีการศึกษาที่ 2 ภาคเรียนที่ 2, มีรายวิชาดังนี้ (ตัวอย่าง)
1) ฝึกปฏิบัติการเป็นผู้ประกอบการ 1
2) การจัดทำแผนแม่บทชุมชน
3) การจัดทำโครงการและบริหารโครงการ
4) ภาวะผู้นำชุมชนและการพัฒนาทีมงาน
5) กระบวนการมีส่วนร่วมของสังคมเพื่อการพัฒนา
6) วิทยากรกระบวนการ
ปีการศึกษาที่ 3 การฝึกปฏิบัติการและการเรียนรู้เพิ่มเติมตามรายวิชาทั่วไปตามมาตรฐานของ สกอ.
ภาคการศึกษาที่ 1 (ตัวอย่าง)
1. ฝึกปฏิบัติการเป็นผู้ประกอบการ 2
2. การจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง
3. การผลิตสื่อชุมชน
4. การจัดการความขัดแย้ง
5. หลักบัญชีเบื้องต้น
6. ทักษะการฟัง การอ่านเอาเรื่อง การพูดและการเขียนภาษาไทย
ภาคการศึกษาที่ 2 (ตัวอย่าง)
1. ฝึกปฏิบัติการเป็นผู้ประกอบการ 3
2. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย
3. หลักการปกครองท้องถิ่น
4. รัฐธรรมนูญ สถาบันการเมือง และกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับชุมชน
5. คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการพัฒนาชุมชน
ขั้นตอนที่ 4 การสรุปและการถอดความรู้การเป็นผู้ประกอบการสังคม ขั้นตอนนี้น่าจะอยู่ที่ปีการศึกษาที่ 4 โดยภาคการศึกษาที่ 1 จะเป็นการสรุปและการถอดความรู้ ภาคการศึกษาที่ 2 เป็นการเรียบเรียงและจัดทำเป็นเอกสารและการนำเสนอต่อคณะกรรมการหลักสูตรและสาธารณะ รวมถึงการศึกษาตามรายวิชาอื่นๆ ที่เป็นการศึกษาทั่วไปตามมาตรฐานของ สกอ.
รายวิชาที่ต้องศึกษาในปีการศึกษาที่ 4 (ตัวอย่าง)
1. ความรู้พื้นฐานทางปรัชญา
2. ทักษะการสื่อสารสำหรับผู้นำในวิชาชีพ
3. การใช้ภาษาอังกฤษ 1
4. การใช้ภาษาอังกฤษ 2
5. สัมมนาประเด็นผู้ประกอบการสังคม
ผมคิดว่าการจัดการเรียนใหม่ ที่จะเอาเป้าหมายเป็นตัวตั้ง มุ่งให้เกิดผลลัพธ์อย่างจริงจัง และเป็นการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานการเรียนรู้ น่าจะเป็นแนวทางที่เราสามารถจะสร้างผู้ประกอบการสังคมได้จริง หากจะมีคนถามว่าการเรียนรู้นี้ ต่างจากนักศึกษาปริญญาโท และปริญญาเอกตรงไหน เราคงบอกได้ว่า ต่างกันตรงที่ การศึกษาในระดับปริญญาตรีนี้ ไม่มีการตั้งสมมติฐาน ไม่มีการทดสอบสมมติฐานเหมือนการศึกษาในระดับปริญญาโท และปริญญาเอก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น